2009/04/23

"Bayoneta, Napoleonen aurcaco Tolosaco aldizcaria"

2008ko abenduan, Tolosako Udalak, Eusko Ikaskuntzarekin egindako hitzarmenari esker, "Bayoneta, Napoleonen aurcaco Tolosako aldizcaria" proiektua aurkeztu zuen. Tolosako udal agiritegian 1808tik 1813ra arte iraun zuen gerrari buruz dagoen ondare dokumental aberatsa jendartera zabaltzea du helburu. Horretarako, garai hartan frantses inbasioaren aurka propaganda egiteko erabilitako orrien antzerako formatua erabili da.

Testuak benetako gertakariak jasotzen ditu, dokumentazioan jasota daudenak, baina fikziozko pertsona batek kontatuta, "Bayoneta" kazetaren jabea, alegia. Pertsonaia literario horrek "Bayoneta"ren edukiari forma emateko erabili duen diskurtsoaren tonua errealitatetik hartua dago. Hain zuzen ere, Cadizeko Gorteetan 1812an antolatu ziren iraultzaile liberalen ideologia dago atzean, 1789ko iraultzaren printzipioak aplikatu nahi zituztenena eta, arrazoi berberagatik, Napoleonen armadari aurre egitea erabaki zutenena, irizten ziotelako enperadoreak traizio egin ziela helburu iraultzaile haiei eta estalki gisa erabili zituela Europa osoan diktadura militar bat inposatzeko, Napoleonen, haren hurbileko zirkulu pertsonalaren eta 1814ra arte agintean eutsi zion frantses burgesiaren mesedetan.

Gauza bera gertatzen da kazetaren goibururako eta testua ilustratzeko sortu diren irudiekin. Horietan ere, 1808-1813ko errealitatean oinarritutako fikzioaren bitartez, garai hartako espiritua islatu nahi izan da arropa, jarrera, tresna eta gainerakoekin, baina, batez ere, eman zaien satira politiko tonuaren bidez. Tonu hori oso ohikoa zen garaiko kazeta eta panfletoetan. Ez ziren alferrik gerrarako beste arma bat gehiago.

Euskarazko zutabeak ere gainerako testuaren printzipioak errespetatzen ditu; hau da, agiritegiko dokumentazioan jasota dauden gertakariak islatzen ditu, 1808ko moldea imitatuz. Gaztelaniaz idatzitako testua data haietan Tolosan hitz egiten zen euskararen ahalik eta hurbilenekora itzuli da; hau da, orduko gipuzkerara.

Aucun commentaire: